DARD HAM BIR NE'MAT EKAN...
Biror kishi dard cheksa, (Issiq jon-da...) deb taskin beradilar. Darvoqe, issiq jon bemor bo'ladi, tashvishlarga duch keladi, chora izlaydi. (Sahihi Buxoriy)da ko'ngilni ko'taruvchi hadisi sharif bor: (Alloh taolo qaysi bandasiga yaxshilikni ravo ko'rsa, unga biror musibatni yuboradi). Demak, mo'min bandaning dardu tashvishi ham bir ne'mat ekan: ham gunohlari daraxt xazonlaridek duv-duv to'kiladi, ham Haq taoloning muhabbatiga alomat bo'ladi, ham Parvardigorni zikr qiladi - (Ey Alloh!) deydi, shifo tilaydi, duo-iltijo qiladi. Hazrati Oisha onamiz roziyallohu anho aytadilar: (Hazrati Rasululloh sallallohu alayhi va sallamdek qattiq dardga chalingan odamni ko'rmaganman) (Sahihi Buxoriy)dan. Darhaqiqat, ul zot Allohning habibi - eng sevikli Rasuli edilar.
Haq taolo ba'zi dushmanlariga dardni ham ravo ko'rmas ekan. Chunonchi, zolim Fir'avnga dard bermagan ekan. Ularning alamli azobi oxiratdadir.
Ammo ba'zi bandalar gunohlari tufayli ham dardu musibatlarga yo'liqadi, rizqidan ham mahrum bo'ladi. Buning davosi - asl tavba, chin irtig'for, yana dori-darmon...
Biror kishi dard cheksa, (Issiq jon-da...) deb taskin beradilar. Darvoqe, issiq jon bemor bo'ladi, tashvishlarga duch keladi, chora izlaydi. (Sahihi Buxoriy)da ko'ngilni ko'taruvchi hadisi sharif bor: (Alloh taolo qaysi bandasiga yaxshilikni ravo ko'rsa, unga biror musibatni yuboradi). Demak, mo'min bandaning dardu tashvishi ham bir ne'mat ekan: ham gunohlari daraxt xazonlaridek duv-duv to'kiladi, ham Haq taoloning muhabbatiga alomat bo'ladi, ham Parvardigorni zikr qiladi - (Ey Alloh!) deydi, shifo tilaydi, duo-iltijo qiladi. Hazrati Oisha onamiz roziyallohu anho aytadilar: (Hazrati Rasululloh sallallohu alayhi va sallamdek qattiq dardga chalingan odamni ko'rmaganman) (Sahihi Buxoriy)dan. Darhaqiqat, ul zot Allohning habibi - eng sevikli Rasuli edilar.
Haq taolo ba'zi dushmanlariga dardni ham ravo ko'rmas ekan. Chunonchi, zolim Fir'avnga dard bermagan ekan. Ularning alamli azobi oxiratdadir.
Ammo ba'zi bandalar gunohlari tufayli ham dardu musibatlarga yo'liqadi, rizqidan ham mahrum bo'ladi. Buning davosi - asl tavba, chin irtig'for, yana dori-darmon...
DARD YONIDA DAVO BOR
Bas, dard borki, davo bor. Chunonchi, (Sahihi Buxoriy)-dagi hadisi sharifda aytiladi: (Alloh taolo har qanday dard yuborganda uning davosini ham yuborgandir). Ammo to Allohdan izn bo'lmaguncha hech bir dardga davo yo'q. Dard ham, shifo ham Allohdan. Tabiblar sabab, vosita!..
Alloma Alixonto'ra Sog'uniy (rahmatullohi alayx) aytadilar: (Ilm ikki turli bo'lur: birinchisi din ilmidur, ikkinchisi tan ilmidur... Din ilmi deb musulmonchilikka lozim bo'lgan shariat ilmini aytilur. Tan ilmi deb tan-sog'liqni saqlaydurgon tib ilmi aytilur). Alloma bu ikki ilmi bilmaslikning zararlarini bayon etganlar.
Bas, dard borki, davo bor. Chunonchi, (Sahihi Buxoriy)-dagi hadisi sharifda aytiladi: (Alloh taolo har qanday dard yuborganda uning davosini ham yuborgandir). Ammo to Allohdan izn bo'lmaguncha hech bir dardga davo yo'q. Dard ham, shifo ham Allohdan. Tabiblar sabab, vosita!..
Alloma Alixonto'ra Sog'uniy (rahmatullohi alayx) aytadilar: (Ilm ikki turli bo'lur: birinchisi din ilmidur, ikkinchisi tan ilmidur... Din ilmi deb musulmonchilikka lozim bo'lgan shariat ilmini aytilur. Tan ilmi deb tan-sog'liqni saqlaydurgon tib ilmi aytilur). Alloma bu ikki ilmi bilmaslikning zararlarini bayon etganlar.
HAROM NARSALARDA SHIFO BO'LADIMI?
Ma'lumki, dardlarning davolari halol narsalarga joylangan. Ammo tabobatda o'limdan boshqa chora qolmaganda, ba'zan zaruratdan, tabibi hoziq ruxsati bilan harom narsalardan irtifoda etiladi. Bu degani zinhor davo uchun ommaviy ravishda harom narsalardan foydalanish mumkin, degani emas. Tib kitoblarida, jumladan, ushbu risolada ham ba'zan nojoiz narsalar nomi uchraydiki, bunday holda bemorlar o'z aqlicha ularni qo'llamasdan, tabibi hoziqqa uchrashlari kerak bo'ladi. Tabibi hoziq shariat ilmlarini ham bilgan zot bo'lsa, maqsadga muvofiqdir. Chunki (Chala tabib jondan ayirgay), deydilar.
Ma'lumki, dardlarning davolari halol narsalarga joylangan. Ammo tabobatda o'limdan boshqa chora qolmaganda, ba'zan zaruratdan, tabibi hoziq ruxsati bilan harom narsalardan irtifoda etiladi. Bu degani zinhor davo uchun ommaviy ravishda harom narsalardan foydalanish mumkin, degani emas. Tib kitoblarida, jumladan, ushbu risolada ham ba'zan nojoiz narsalar nomi uchraydiki, bunday holda bemorlar o'z aqlicha ularni qo'llamasdan, tabibi hoziqqa uchrashlari kerak bo'ladi. Tabibi hoziq shariat ilmlarini ham bilgan zot bo'lsa, maqsadga muvofiqdir. Chunki (Chala tabib jondan ayirgay), deydilar.
BEMORDAN XABAR OLISH MASALASI
Bemorni tez-tez yo'qlab, ziyorat qilib turmoq, kasal yoniga toza, ozoda kiyimlarni kiyib bormoq, uning huzuriga ochiq chehra bilan kirmoq, uni xursand qiladigan gaplarni gapirmoq, tezda tuzalib ketasiz deb xushxabar bermoq, bemor oldida ko'p o'tirmasdan, tezroq turmoq ziyorat odoblaridandir.
Yana bemordan duo talab qilmoq yaxshi, chunki bemorning duosi ijobat bo'ladi.
Yana bemorga umri uzun bo'lishini so'zlab, ko'nglini ko'tarmoq kerak. Chunki hadisi sharifda aytiladiki: (Bemorning yoniga kirgan paytlaringizda uning umri uzoq bo'lishidan so'z qilinglar. Bu Allohning qazo va qadaridan hech bir narsani qaytarmasa ham, ammo bemorning ko'nglini shod qiladi).
Bemorni tez-tez yo'qlab, ziyorat qilib turmoq, kasal yoniga toza, ozoda kiyimlarni kiyib bormoq, uning huzuriga ochiq chehra bilan kirmoq, uni xursand qiladigan gaplarni gapirmoq, tezda tuzalib ketasiz deb xushxabar bermoq, bemor oldida ko'p o'tirmasdan, tezroq turmoq ziyorat odoblaridandir.
Yana bemordan duo talab qilmoq yaxshi, chunki bemorning duosi ijobat bo'ladi.
Yana bemorga umri uzun bo'lishini so'zlab, ko'nglini ko'tarmoq kerak. Chunki hadisi sharifda aytiladiki: (Bemorning yoniga kirgan paytlaringizda uning umri uzoq bo'lishidan so'z qilinglar. Bu Allohning qazo va qadaridan hech bir narsani qaytarmasa ham, ammo bemorning ko'nglini shod qiladi).
BEMOR HAQIGA DUO QILMOQ
(Sahihi Buxoriy)da ushbu muborak hadis keltiriladi: hazrati Oisha onamiz roziyallohu anho aytadilar: (Hazrati Rosululloh sallallohu alayhi va sallam biror bemorni ko'rgani borsalar, yoki biror kasalni u kishining huzurlariga olib kelishsa (du qilib) bunday der edilar:
(Ey insonlarni yaratgan Alloh! Uni darddan forig' aylagil, unga shifo bergil, Sen shifo amo etguvchidirsan! Sening shifoyingdan o'zga shifo yo'q! Sen shifo bersanggina dardlar yo'q bo'ladi!)
(Sahihi Buxoriy)da ushbu muborak hadis keltiriladi: hazrati Oisha onamiz roziyallohu anho aytadilar: (Hazrati Rosululloh sallallohu alayhi va sallam biror bemorni ko'rgani borsalar, yoki biror kasalni u kishining huzurlariga olib kelishsa (du qilib) bunday der edilar:
(Ey insonlarni yaratgan Alloh! Uni darddan forig' aylagil, unga shifo bergil, Sen shifo amo etguvchidirsan! Sening shifoyingdan o'zga shifo yo'q! Sen shifo bersanggina dardlar yo'q bo'ladi!)
KASALLIKLARNING KELIB CHIQISHI
Abu Ali ibn Sino mo‘'jaz va qisqa uslubda Sulton Muhammadga atab bir asar yozgan. Bu asarni o‘qib o‘rganishdan ulug‘ Tangrining xohishi bilan har-xil foydalar hosil bo‘ladi. Bilish kerakki, deyarli barcha kasalliklar ko‘p yeyishdan, ko‘p gapirishdan, ko‘p uxlashdan va ko‘p jinsiy aloqa qilishdan paydo bo‘ladi. Ko‘p yeyishdan me'da buziladi, jigar zaiflashadi, qorin va buyrak kasalligi yuz beradi, ovqat singmaydi, yomon yellar paydo bo‘ladi, hazm buziladi va a'zolar susayadi. Ko‘p uxlashdan yuz sarg‘ayadi, tana og‘irlashadi, miya gangib qoladi, ko‘z shishadi va savdo g‘alaba qiladi. Ko‘p gapirishdan bosh og‘rig‘i, shaqiqa, safroli harorat, ortiqcha xafalik va umr oxirida og‘ir kasalliklar yuz beradi. Ko‘p jinsiy aloqa qilishdan buyrak zaiflashadi, tana ozib ketadi, ko‘z oldi qorong‘ilashadi, miya quriydi, tezda falaj bo‘lib qoladi, boldirlari va paylari susayib qoladi, tana rohat topmaydi, soch tez oqaradi, badan terilari dag‘allashadi.
Agar odat o‘zgartirilsa ham nuqson yuz beradi: tugunchalar va chipqon chiqadi. Qorin to‘qida va ochida, havo issig‘i va sovug‘ida, g‘azab ustida, ishtiyoq bo‘lmagan vaqtda jinsiy aloqa qilish kerak emas. Hammomda, oyoq ustida turib, engashib, yonboshlab va bosh yalang jinsiy aloqa qilishning zararlari ko‘p. Sovuq, sho‘r hamda nordon ozuqalardan parhez qilish kerak. Jinsiy aloqaga zarar va nuqson yetmasligi uchun uyqusizlikdan, ko‘p piyoda yurishdan, ko‘p och qolishdan, siydikni ko‘p vaqt tutib turishdan va og‘ir yuk ko‘tarishdan ham saqlanish kerak. Keksa ayol bilan yosh erkak jinsiy aloqa qilishdan ham juda katta noxushliklar kelib chiqadi.
Abu Ali ibn Sino mo‘'jaz va qisqa uslubda Sulton Muhammadga atab bir asar yozgan. Bu asarni o‘qib o‘rganishdan ulug‘ Tangrining xohishi bilan har-xil foydalar hosil bo‘ladi. Bilish kerakki, deyarli barcha kasalliklar ko‘p yeyishdan, ko‘p gapirishdan, ko‘p uxlashdan va ko‘p jinsiy aloqa qilishdan paydo bo‘ladi. Ko‘p yeyishdan me'da buziladi, jigar zaiflashadi, qorin va buyrak kasalligi yuz beradi, ovqat singmaydi, yomon yellar paydo bo‘ladi, hazm buziladi va a'zolar susayadi. Ko‘p uxlashdan yuz sarg‘ayadi, tana og‘irlashadi, miya gangib qoladi, ko‘z shishadi va savdo g‘alaba qiladi. Ko‘p gapirishdan bosh og‘rig‘i, shaqiqa, safroli harorat, ortiqcha xafalik va umr oxirida og‘ir kasalliklar yuz beradi. Ko‘p jinsiy aloqa qilishdan buyrak zaiflashadi, tana ozib ketadi, ko‘z oldi qorong‘ilashadi, miya quriydi, tezda falaj bo‘lib qoladi, boldirlari va paylari susayib qoladi, tana rohat topmaydi, soch tez oqaradi, badan terilari dag‘allashadi.
Agar odat o‘zgartirilsa ham nuqson yuz beradi: tugunchalar va chipqon chiqadi. Qorin to‘qida va ochida, havo issig‘i va sovug‘ida, g‘azab ustida, ishtiyoq bo‘lmagan vaqtda jinsiy aloqa qilish kerak emas. Hammomda, oyoq ustida turib, engashib, yonboshlab va bosh yalang jinsiy aloqa qilishning zararlari ko‘p. Sovuq, sho‘r hamda nordon ozuqalardan parhez qilish kerak. Jinsiy aloqaga zarar va nuqson yetmasligi uchun uyqusizlikdan, ko‘p piyoda yurishdan, ko‘p och qolishdan, siydikni ko‘p vaqt tutib turishdan va og‘ir yuk ko‘tarishdan ham saqlanish kerak. Keksa ayol bilan yosh erkak jinsiy aloqa qilishdan ham juda katta noxushliklar kelib chiqadi.
TABIBI HOZIQ KIM?
Hayotda ba'zi muhim masalalar borki, ularni muhtaram kitobxonlarga eslatib qo'ysak, savob bo'lar, inshoalloh.
Baytda aytilganidek,
Siringni yashirma sen ikki yordan,
Tabibi hoziqdan, ham yori g'ordan.
Tabibi hoziq - ziyrak, dono, o'z ishida ustoz bo'lgan zot. Yori g'or - eng ishonchli sirdosh, hazrati Abu Bakr Siddiq roziyalloxu anhu kabi sodiq do'st.
Hayotda ba'zi muhim masalalar borki, ularni muhtaram kitobxonlarga eslatib qo'ysak, savob bo'lar, inshoalloh.
Baytda aytilganidek,
Siringni yashirma sen ikki yordan,
Tabibi hoziqdan, ham yori g'ordan.
Tabibi hoziq - ziyrak, dono, o'z ishida ustoz bo'lgan zot. Yori g'or - eng ishonchli sirdosh, hazrati Abu Bakr Siddiq roziyalloxu anhu kabi sodiq do'st.
ISSIQ HAVO HAQIDA
Issiq havo qalbni qizdiradi, badanni bo‘shashtirib g‘ovaklantiradi. U o‘t safrosining sasishi, burundan qon ketishi, qon suyulishi, boshog‘riq va o‘tkir isitma kasalliklariga sharoit tayyorlaydi. Tabiiy mijozi issiq kishilar uchun hamda tabiiylikdan chiqqan mijozi sovuq kishilar uchun issiq havoning zarari kamroq. Kishida uning teskarisi bo‘lsa, ko‘p zarar ko‘radi, ehtiyotkorlik bilan saqlanish va o‘zini himoya qilish kerak. Shuningdek, ular bosh og‘rig‘i va burundan qon ketishiga chalinishlari mumkin. Sovuq - nam badan egalari yengil bosh og‘rig‘iga, diqqinafaslikka, bo‘g‘imlarning zaiflashuviga hamda harakatlarning qiyinlashuvi kabilarga uchraydilar. Ular mo‘'tadil bo‘lgunlaricha davolanishadi.
Davosi: kishiga ushbu issiq havo zarar qilgan bo‘lsa, unga qizilgul suvi hidlatish zarur, yuzi, ikkala oyog‘i va ikkala qo‘li sovutilgan gul suvi yoki sovuq suv bilan chayiladi va nordon narsalar yediriladi. Yuragiga semizo‘t gulining suvini paxta yoki dokaga ho‘llab bog‘lanadi, sovuq mijozli gul hamda xushbo‘y narsalar hidlatiladi. Havoning yomon ta'siri ko‘pincha qalbga ta'sir qiladi, bunda olma yeyish kishilarga yaxshi manfaat keltiradi.
Issiq havo qalbni qizdiradi, badanni bo‘shashtirib g‘ovaklantiradi. U o‘t safrosining sasishi, burundan qon ketishi, qon suyulishi, boshog‘riq va o‘tkir isitma kasalliklariga sharoit tayyorlaydi. Tabiiy mijozi issiq kishilar uchun hamda tabiiylikdan chiqqan mijozi sovuq kishilar uchun issiq havoning zarari kamroq. Kishida uning teskarisi bo‘lsa, ko‘p zarar ko‘radi, ehtiyotkorlik bilan saqlanish va o‘zini himoya qilish kerak. Shuningdek, ular bosh og‘rig‘i va burundan qon ketishiga chalinishlari mumkin. Sovuq - nam badan egalari yengil bosh og‘rig‘iga, diqqinafaslikka, bo‘g‘imlarning zaiflashuviga hamda harakatlarning qiyinlashuvi kabilarga uchraydilar. Ular mo‘'tadil bo‘lgunlaricha davolanishadi.
Davosi: kishiga ushbu issiq havo zarar qilgan bo‘lsa, unga qizilgul suvi hidlatish zarur, yuzi, ikkala oyog‘i va ikkala qo‘li sovutilgan gul suvi yoki sovuq suv bilan chayiladi va nordon narsalar yediriladi. Yuragiga semizo‘t gulining suvini paxta yoki dokaga ho‘llab bog‘lanadi, sovuq mijozli gul hamda xushbo‘y narsalar hidlatiladi. Havoning yomon ta'siri ko‘pincha qalbga ta'sir qiladi, bunda olma yeyish kishilarga yaxshi manfaat keltiradi.
QABZIYATGA QARSHI ISMALOQ
Ismaloq tarkibida C,B1, B2, PP vitaminlari, karotin, temir, fosfor, kaliy, kalsiy, magniy kabi moddalar mavjud.
Ibn Sino ismaloq bargidan tayyorlangan damlamani yo‘tal va qabziyatga qarshi, balg‘am ko‘chiruvchi, safro haydovchi vosita sifatida qo‘llagan. Ismaloq kamqonlik, tomoq, o‘pka va asab kasalliklariga ham davo hisoblanadi.
Shuningdek, ushbu o‘simlik yel va siydik haydovchi omil sifatida tavsiya etiladi. Bu o‘simlikdan qaynatma tayyorlash uchun 1 osh qoshiq miqdoridagi o‘t bargi qaynatmasi 200 ml. suv bilan 10 daqiqa davomida qaynatib, 1 soat damlab qo‘ying. So‘ngra dokada suzib oling. Sharbat kuniga yarim piyoladan 3 mahal ichiladi.
Ismaloq tarkibida C,B1, B2, PP vitaminlari, karotin, temir, fosfor, kaliy, kalsiy, magniy kabi moddalar mavjud.
Ibn Sino ismaloq bargidan tayyorlangan damlamani yo‘tal va qabziyatga qarshi, balg‘am ko‘chiruvchi, safro haydovchi vosita sifatida qo‘llagan. Ismaloq kamqonlik, tomoq, o‘pka va asab kasalliklariga ham davo hisoblanadi.
Shuningdek, ushbu o‘simlik yel va siydik haydovchi omil sifatida tavsiya etiladi. Bu o‘simlikdan qaynatma tayyorlash uchun 1 osh qoshiq miqdoridagi o‘t bargi qaynatmasi 200 ml. suv bilan 10 daqiqa davomida qaynatib, 1 soat damlab qo‘ying. So‘ngra dokada suzib oling. Sharbat kuniga yarim piyoladan 3 mahal ichiladi.
